Każdy niepełnoletni zawodnik oraz jego opiekun prawny powinien wiedzieć, iż międzynarodowa zmiana przynależności klubowa takiego zawodnika podlega ścisłym i rygorystycznym przepisom FIFA a ich naruszenie może spowodować znaczne konsekwencje prawne.

W dniu 16 lipca 2021 r. Komisja Dyscyplinarna FIFA ukarała trzy włoskie kluby za naruszenie międzynarodowych transferów i rejestracji piłkarzy niepełnoletnich. Na Spezia Calcio jako pomysłodawcę specjalnego schematu mającego na celu obejście obowiązujących przepisów FIFA została nałożona kara w postaci zakazu rejestracji nowych zawodników przez najbliższe cztery okienka transferowe (tj. co najmniej dwa lata począwszy od stycznia 2022 roku) oraz kary finansowej w kwocie 500 tysięcy Euro. Dlaczego Spezia została tak boleśnie ukarana? Na czym polegają przepisy FIFA dotyczące międzynarodowych transferów nieletnich piłkarzy? Zapraszamy do lektury.

Ochrona zawodników małoletnich stanowi jeden z filarów systemu regulacyjnego FIFA w zakresie rynku transferowego. Począwszy od 2001 roku i przyjęcia nowej treści Regulaminu FIFA w sprawie statusu i transferów piłkarzy (RSTP), podstawową zasadą jest generalny zakaz międzynarodowych transferów piłkarzy, którzy nie ukończyli 18 roku życia. Zakaz ten nie ma jednakże charakteru bezwzględnego. Transfery takie mogą zostać zaakceptowane przez specjalny subkomitet FIFA Players’ Status Commitee m.in. w następujących przypadkach:

• gdy transfer zawodnika U18 powiązany jest ze zmianą miejsca zamieszkania jego rodziców z powodów niezwiązanych z piłką nożną (warto wskazać, że FIFA podchodzi do takich sytuacji bardzo rygorystycznie i wnikliwie bada stan faktyczny sprawy);

• gdy transfer zawodnika mającego na najmniej 16 lat następuje na terytorium Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), a zawodnik ma zagwarantowane w nowym klubie odpowiednie standardy treningowe i edukacyjne;

• gdy transfer dotyczy terenów przygranicznych (zawodnik mieszkający do 50 km od granicy i klub mający siedzibę do 50 km od granicy w innym państwie);

• gdy zmiana przynależności klubowej dotyczy uchodźców lub osób, które musiały zmienić miejsce swojego zamieszkania ze względów humanitarnych.

W ostatnich latach FIFA wielokrotnie karała kluby za naruszenia omawianych przepisów. Do klubów ukaranych znacznymi karami finansowymi oraz zakazami transferowymi (część z nich w zawieszeniu) należą m.in. Real Madryt, FC Barcelona oraz Chelsea.

Włoski klub, świadomy ograniczeń wynikających z przepisów FIFA, stworzył w 2013 roku mechanizm umożliwiający mu obejście zakazu transferów międzynarodowych piłkarzy niepełnoletnich poprzez wykorzystanie dwóch całkowicie amatorskich włoskich klubów, tj. USD Lavagnese 1919 oraz Valdivara 5 Terre. Kluby te nieformalnie pozyskiwały niepełnoletnich piłkarzy z Nigerii, z naruszeniem m.in. włoskiego prawa imigracyjnego oraz przepisów FIFA w zakresie obowiązku uzyskiwania tzw. ITC (międzynarodowego certyfikatu transferowego) w przypadku każdej międzynarodowej zmiany przynależności klubowej piłkarza, który ukończył 10 lat. Po wykryciu schematu przez FIFA, surowa kara była jedynie kwestią czasu.

Co ciekawe klub z La Spezia w lutym 2021 roku został kupiony przez amerykańskich inwestorów. Zarówno oni, jak i nowy trener zespołu Thiago Motta, odcięli się od działań poprzednich właścicieli i – próbując ratować sytuację – przyznali fakt naruszenia przez klub przepisów FIFA i współpracowali z Komisją Dyscyplinarną FIFA w trakcie postępowania. Można więc domniemywać, że kara nałożona przez FIFA mogła być jeszcze bardziej surowa. Niemniej jednak, nowy prezes klubu zapowiedział apelację od decyzji FIFA do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu w Lozannie, twierdząc, że zakaz transferowy został nałożony na zbyt długi okres.

Sprawa Spezia Calcio pokazuje innym klubom jak niebezpieczne jest podejmowanie działań mających na celu pozyskiwanie zagranicznych, nieletnich piłkarzy niezgodnie z przepisami FIFA. A także jak niezwykle istotne jest przeprowadzenie szczegółowego, specjalistycznego badania stanu prawnego klubu przed nabyciem jego akcji. Inwestycja amerykańskich nabywców klubu może się bowiem okazać niezwykle pechowa, a klub – bez możliwości pozyskania przez dwa lata nowych piłkarzy – może za dwa lata zaczynać sezon nie w Serie A, a nawet w Serie C1.

r. pr. Jakub Laskowski